Báo chí văn nghệ trước thách thức từ sự phát triển của xã hội

Sáng 22/7, tại TP. Vũng Tàu, Bộ TT&TT phối hợp cùng Ban Tuyên giáo Trung ương, Hội đồng Lý luận phê bình văn học, nghệ thuật Trung ương tổ chức Hội nghị Báo chí văn nghệ toàn quốc 2015.

Tham dự hội nghị có Thứ trưởng Bộ Thông tin và Truyền thông Trương Minh Tuấn, đồng chí Nguyễn Thế Kỷ - Phó trưởng Ban Tuyên giáo Trung ương, đồng chí Hồng Vinh – Chủ tịch Hội đồng Lý luận phê bình văn học nghệ thuật Trung ương cùng lãnh đạo một số bộ ngành Trung ương, đại diện các cơ quan báo chí văn nghệ, Đài Phát thanh và Truyền hình trong cả nước.

Báo điện tử đang chiếm ưu thế

Phát biểu khai mạc hội nghị, Thứ trưởng Trương Minh Tuấn cho biết hiện nước ta có 849 cơ quan báo chí in, 67 đài phát thanh truyền hình với gần 18.000 phóng viên được cấp thẻ hành nghề. Gần hai thập kỷ phát triển, đến nay báo điện tử ở Việt Nam vẫn còn trong tình trạng dò dẫm tìm đường. Hòa chung xu hướng, nhiều tờ báo in có lượng phát hành lớn cũng đã phát triển báo điện tử nhưng chưa hiệu quả.

Trong quy hoạch báo chí đến năm 2025, dự tính đến thời điểm này, các cơ quan báo chí phải tự hoạch toán, nhà nước chỉ hỗ trợ đặt hàng để phục vụ vùng sâu vùng xa. Cùng với sự phát triển như vũ bão của internet, trong đề án quy hoạch báo chí, cơ quan quản lý xác định báo điện tử có vai trò chủ đạo, đó là tầm nhìn chiến lược.

Là một bộ phận quan trọng của báo chí cách mạng, báo chí văn nghệ trong thời gian qua luôn đi sát định hướng phục vụ nhiệm vụ chính trị, góp phần vào công cuộc xây dựng đất nước, bảo vệ toàn vẹn lãnh thổ của Tổ quốc. Bên cạnh đó, với ưu thế và trách nhiệm, báo chí văn học, nghệ thuật còn tuyên tuyền, phổ biến kịp thời chủ trương, đường lối của Đảng, chính sách pháp luật của Nhà nước, trước hết là trong lĩnh vực văn học nghệ thuật, góp phần phát triển nền văn hóa, văn học nghệ thuật đậm đà bản sắc dân tộc.

Trong những năm gần đây, khó khăn về kinh tế đã có tác động đến hoạt động chung của báo chí, tuy nhiên báo chí văn nghệ vẫn luôn giữ được sự ổn định về số lượng và lượng phát hành. Với đặc thù và dấu ấn riêng, nội dung đăng tải các sáng tác, nghiên cứu, phê bình văn học, nghệ thuật, báo chí chuyên ngành văn hóa, văn nghệ đã góp phần làm phong phú đời sống văn hóa tinh thần của nhân dân.

Điều đáng ghi nhận là số cơ quan báo chí văn nghệ xuất bản được báo hoặc trang tin điện tử đã tăng lên đáng kể. Trên các kênh chương trình phát thanh, truyền hình được phát sóng quảng bá đều có các chương trình, chuyên mục về lĩnh vực văn hóa, sân khấu, điện ảnh, ca nhạc… chiếm tỷ lệ và thời lượng phát sóng khá lớn thu hút sự quan tâm lượng lớn khán thính giả.

Tồn tại nhiều hạn chế

Cả nước hiện có trên 80 cơ quan báo chí văn học nghệ thuật thuộc  Hội văn học, nghệ thuật các tỉnh và bộ ngành trực thuộc Trung ương. Do tính chất đặc thù về nội dung, đối tượng độc giả nên báo chí văn nghệ có kỳ hạn phát hành ấn phẩm và lượng phát hành không cao như báo chí thuộc các lĩnh vực khác. Cho đến nay những cơ quan báo chí chuyên ngành văn hóa, văn nghệ có kỳ hạn xuất bản 1 tuần/1 kỳ vẫn rất ít, chủ yếu vẫn là 1 – 2 tháng/kỳ.

Với sự phát triển mạnh mẽ của internet, đọc giả báo in ngày càng giảm sút. Chưa kể, chi phí sản xuất tăng nhưng doanh thu bán báo giảm gây nhiều khó khăn trong hoạt động của các cơ quan báo chí văn nghệ. Đến nay chỉ có một số ít đầu báo tự hoạch toán, còn lại phần lớn vẫn dựa vào nguồn kinh phí Nhà nước cấp. Một hạn chế khác là hiện nay đại bộ phận những người làm báo chí văn nghệ là văn nghệ sỹ, sở trường là sáng tác, phê bình văn học, chưa có nhiều kinh nghiệm trong tổ chức hoạt động báo chí.

Về nội dung thông tin, hiện có tình trạng một số tạp chí văn nghệ địa phương thường đăng tải các sáng tác của tác giả có tên tuổi mà chưa khai thác vùng đất văn nghệ tại địa phương. Nhiều tác giả không đưa tác phẩm lên báo mà công bố trên các blog cá nhân, đây là hiện tượng rất đáng quan tâm.

Mặc dù ít để xảy ra sai phạm so với báo chí thuộc lĩnh vực khác, tuy nhiên trong năm qua vẫn có Tạp chí văn nghệ thuộc khu vực Đông Nam bộ đăng tải tin, bài không phù hợp tôn chỉ, mục đích, làm cho bạn đọc hiểu sai chính sách của Nhà nước, gây bức xúc trong dư luận. Vấn đề đăng tác phẩm đã được sử dụng trên báo khác nhưng không dẫn nguồn vẫn còn tồn tại.

Tình trạng chưa chuẩn bị tốt kịch bản trong một số chương trình truyền hình thực tế, đăng tải những hình ảnh phản cảm, lời thoại dễ dãi vẫn còn diễn ra. Nhiều chương trình văn nghệ trên các đài truyền hình còn bỏ lọt nội dung phản cảm, không phù hợp với thuần phong mỹ tục và truyền thống văn hóa của dân tộc.

Ông Hồng Vinh - Chủ tịch Hội đồng Lý luận phê bình văn học nghệ thuật Trung ương cho rằng, trước những khó khăn, thách thức đi đôi với sự phát triển chung của xã hội, báo chí văn nghệ cần thay đổi cả về hoạt động và nội dung thể hiện.để thích nghi.

Theo ông Vinh, báo chí văn nghệ cần chủ động , tích cực tham gia đấu tranh, phê phán những biểu hiện lệch lạc, những quan điểm sai trái trong hoạt động văn học, nghệ thuật. Tạo điều kiện thuận lợi để đội ngũ văn nghệ sỹ sáng tạo nhiều tác phẩm có giá trị cao về tư tưởng và nghệ thuật. Có chính sách đào tạo, bồi dưỡng và đãi ngộ đặc biết với cá nhân xuất sắc trong lĩnh vực văn học, nghệ thuật.

Để nâng cao hiệu quả hoạt động của báo chí văn học, nghệ thuật trong thời gian tới, lãnh đạo Bộ TT&TT, Ban Tuyên giáo Trung ương, Hội đồng Lý luận phê bình văn học nghệ thuật Trung ương đề nghị các cơ quan báo chí tập trung tuyên truyền Đại hội Đảng các cấp, tiến tới Đại hội Đảng toàn quốc lần thứ XII. Đồng thời thực hiện theo mục tiêu của Nghị quyết số 33- NQ/TW ngày 9/6/2014 Hội nghị Trung ương 9 khóa XI về xây dựng và phát triển văn hóa, con người Việt Nam đáp ứng yêu cầu phát triển bền vững đất nước. 

Theo Infonet