Tờ Sputnik đưa tin, gần 9 năm lãnh đạo Chính phủ (1997 - 2006), nguyên Thủ tướng Phan Văn Khải được nhìn nhận với vai trò người có tư tưởng cải cách, hội nhập.
Trong tâm thức của nhiều chuyên gia kinh tế đầu ngành, nguyên Thủ tướng Phan Văn Khải luôn được đánh giá cao, nhất là khi nền kinh tế Việt Nam trong những năm tháng khó khăn của thời kỳ đầu hội nhập và mở cửa, Sputnik nêu rõ.
Tờ Washington Post từng có bài phỏng vấn ông Phan Văn Khải trên cương vị Thủ tướng khi ông thăm Mỹ năm 2005. Đây là lần đầu tiên một Thủ tướng của Việt Nam thăm Mỹ trong vòng 30 năm trước, tính đến 2005.
Khi được hỏi tại sao không gian cho tự do về chính trị ở Việt Nam không được cải thiện nhanh như cải cách kinh tế, ông Khải nói: "Bạn có biết tại sao chúng tôi đạt được thành công lớn trong cải cách kinh tế? Cải cách chính trị chính là tiền đề cho cải cách kinh tế."
"Trong quá khứ, Việt Nam theo đuổi nền kinh tế kế hoạch tập trung. Sau đó, các cơ chế mới đã được áp dụng với nền kinh tế thị trường ở Việt Nam. Đó không phải là cải cách kinh tế thuần túy, đó hẳn phải là một quyết định quan trọng về chính sách trong bối cảnh cải cách chính trị", ông Phan Văn Khải khẳng định.
Tờ New York Times bình luận chương trình nghị sự của ông Khải ở Hoa Kỳ thời điểm đó, chỉ ra 'rõ ràng' ông Khải 'muốn Việt Nam nhanh chóng được phê chuẩn để gia nhập Tổ chức Thương mại Thế giới".
"Ông Khải xây dựng hình ảnh của mình như là một nhà cải cách kinh tế", bài báo trên New York Times viết.
Nguyên Thủ tướng Phan Văn Khải cũng bàn về dân chủ trong bài phỏng vấn với Washington Post. Ông Phan Văn Khải nói: "Bạn có thể thấy nền dân chủ đã được thúc đẩy và cải thiện ở Việt Nam. Trong quá khứ, nền kinh tế Việt Nam chỉ gồm hai lĩnh vực, nhà nước và hợp tác xã. Và bây giờ nhiều ngành kinh tế khác đã được thành lập và tất cả người dân Việt Nam được phép phát triển kinh doanh trong các lĩnh vực khác nhau."
"Tôi muốn nhấn mạnh rằng tự do và dân chủ là mục tiêu cuối cùng trong công cuộc cải cách của chúng tôi và được nêu trong hiến pháp."
Về vấn đề nhân quyền, ông Khải nói 'mục tiêu cuối cùng của Việt Nam và Mỹ 'là như nhau' dù khác nhau về 'nguồn gốc lịch sử', 'chế độ chính trị', và 'điều kiện kinh tế'.
"Ở Việt Nam, người dân có quyền lực cao nhất để xác định số phận của đất nước họ", ông Khải chia sẻ trên báo Washington Post.
"Trong suốt 70 năm qua, đảng đã nỗ lực hết mình để mang lại lợi ích cho người dân, điều này đã được toàn dân công nhận. Tại Việt Nam, không cần nhiều hơn một đảng vì người dân Việt Nam vẫn có sự tin tưởng vào đảng," ông Khải khẳng định.
Ông Phan Văn Khải là người lãnh đạo Việt Nam ở cương vị Thủ tướng đầu tiên đã thực hiện chuyến thăm lịch sử tới Hoa Kỳ vào ngày 19/5/2005.
Chuyến đi này đã đánh dấu một mốc mới trong quan hệ giữa hai quốc gia, nhất là trên lĩnh vực kinh tế, nhiều hợp đồng lớn đã được ký kết.
Ông Phan Văn Khải, Thủ tướng Việt Nam từ 1997 đến 2006, từng được Đại học Sydney của Úc trao tặng bằng tiến sĩ danh dự về kinh tế.
Đại học Sydney ca ngợi ông Khải hiểu biết rõ về kinh tế thị trường, giúp ông giữ vai trò chủ chốt trong cải tổ kinh tế./.
Nguyên Thủ tướng Phan Văn Khải sinh ngày 25/12/1933 quê ở xã Tân Thông Hội, huyện Củ Chi, TP. HCM. Ông tham gia Đội Thiếu nhi cứu quốc của xã từ năm 1947 và gia nhập vào Đảng Cộng sản năm 26 tuổi.
Ông từng làm Phó bí thư Thành ủy, Chủ tịch UBND TP.HCM, Phó chủ tịch Hội đồng Bộ trưởng, Phó Thủ tướng.
Ông Phan Văn Khải được bầu làm Thủ tướng lần đầu năm 1997 tại kỳ họp thứ nhất Quốc hội khóa 10, và được trúng cử Thủ tướng lần hai năm 2002 tại kỳ họp thứ nhất Quốc hội khóa 11.
Cuối năm 1991, ông được bầu làm Ủy viên Bộ Chính trị, Phó Thủ tướng thường trực Chính phủ.
Tháng 9/1997, ông là Đại biểu Quốc hội, Ủy viên Bộ Chính trị, Ủy viên Thường vụ Bộ Chính trị khóa VIII, Thủ tướng Chính phủ nước Cộng hòa Xã hội Chủ nghĩa Việt Nam.
Ông từ nhiệm năm 2006. Người kế nhiệm ông sau đó là nguyên Thủ tướng Nguyễn Tấn Dũng.