Hiểm nguy rình rập
Theo thống kê của Tổng công ty Đường sắt Việt Nam (VNR), trung bình cứ 1km đường sắt có đến 1,85 đường ngang giao cắt và 70% số vụ tai nạn giao thông đường sắt xảy ra tại các điểm giao cắt đường bộ và đường sắt. Cụ thể, trên toàn quốc có 5.564 điểm giao cắt giữa đường bộ và đường sắt. Trong số đó, đường ngang hợp pháp là 1.516 điểm còn đường dân sinh, lối đi dân sinh tự mở là 4.048 điểm (chiếm 74%). Ngoài ra, còn có khoảng 14.000 vị trí vi phạm hành lang an toàn giao thông đường sắt. 70% số vụ tai nạn giao thông là lối đi tự mở và đường ngang dân sinh.
Riêng Nghệ An vẫn còn tồn tại 150 đường ngang dân sinh và lối đi tự mở, với tổng số chiều dài toàn tuyến gần 100 km, chạy qua 7 huyện, thành thị. Đây là vấn đề cốt lõi và cực kỳ nan giải trong công tác đảm bảo an toàn giao thông đường sắt hiện nay.
Mới đây nhất, vào lúc 13 giờ 45 phút ngày 7/6, một người đàn ông trung niên băng qua đường ngang dân sinh giao nhau với đường sắt tại Km 244+100 (không có rào chắn) thuộc địa phận xã Quỳnh Vinh (thị xã Hoàng Mai) đã bị tàu SE5 thuộc Công ty cổ phần Đường sắt Hà Nội đâm tử vong. Đó là một số ví dụ trong nhiều vụ tai nạn thương tâm xảy ra trong thời gian gần đây, cho thấy rằng việc mất an toàn tại các đường ngang dân sinh và lối đi tự mở nguy hiểm đến mức nào. Nguyên nhân dẫn tới các vụ tai nạn là do người tham gia giao thông thiếu chú ý quan sát, không để ý tàu hỏa đến gần, nhất là các đường lối đi tự mở không có rào chắn, biển cảnh báo nguy hiểm. Với suy nghĩ thuận tiện cho việc đi lại nên người dân cố tình không chấp hành các quy định pháp luật về ATGT đường sắt, thậm chí một số trường hợp còn phá bỏ các hệ thống rào chắn, cột giới hạn an toàn mà ngành đường sắt đã xây dựng.
Cũng tại một lối đi tự mở, ngày 24/2/2020, tại phường Vinh Tân, TP Vinh, xảy ra vụ tai nạn nghiêm trọng giữa xe ô tô tải và tàu chở hàng, khiến một người tử vong. Vào thời điểm trên, tài xế Nguyễn Xuân Hùng (28 tuổi), trú tại phường Vinh Tân, TP Vinh, điều khiển xe tải băng qua đường ray, đúng lúc tàu hàng chạy hướng Nam - Bắc lao tới đâm trúng.
Cú va chạm mạnh làm chiếc xe tải bị húc văng xuống ao, tài xế rơi ra khỏi cabin và tử vong tại chỗ. Được biết, đây là khu vực đường ngang dân sinh, lối đi tự mở giao với đường sắt nhưng không có gác chắn. Ngành đường sắt đã lắp biển cảnh báo nguy hiểm cho người dân và cấm xe tải đi qua. Tuy nhiên, do thiếu chú ý quan sát, không chấp hành tín hiệu đèn khi có đoàn tàu qua nên xảy ra vụ việc đáng tiếc.
Tiến đến xóa bỏ đường tự mở
Thực tế hiện nay, việc xóa bỏ lối đi tự mở qua đường sắt đang gặp nhiều khó khăn, bởi hầu hết các đường này có từ lâu cũng là độc đạo từ khu dân cư này qua khu dân cư khác. Cho nên, việc đóng các lối đi này sao cho hợp lý vừa thuận tiện đi lại vừa đảm bảo ATGT cho người dân là điều không thể giải quyết trong ngày một ngày hai.
Hiện nay, tỉnh Nghệ An đã và đang có nhiều giải pháp nhằm hạn chế và ngăn ngừa tai nạn giao thông tại các lối đi này. Ngoài 34 điểm được lắp đặt hệ thống rào chắn và biển báo tự động tại các đường ngang dân sinh và lối đi tự mở. Nghệ An còn tiếp tục bổ sung thêm kinh phí lắp đặt, thêm các hệ thống rào chắn tự động tại những điểm có lưu lượng tham gia giao thông đông và đóng các lối đi tự mở tiềm ẩn xảy ra tai nạn giao thông cao. Đồng thời, xây dựng phương án làm các đường gom để đến năm 2025 xóa bỏ hết toàn bộ các đường ngang dân sinh và lối đi tự mở trên địa bàn toàn tỉnh. Tiến hành cắm biển cảnh báo, biển hạn chế phương tiện qua lại, làm hàng rào bảo vệ.
Ông Trần Lê Thắng - Phó Chánh văn phòng Ban An toàn giao thông tỉnh Nghệ Ancho biết: “Trước mắt Ban ATGT tỉnh sẽ tăng cường công tác tuyên truyền đến người dân khi tham gia các lối đi tự mở qua đường sắt chú ý quan sát, chấp hành tốt luật ATGT. Mặt khác, cũng đề xuất với tổng Công ty đường sắt cũng như Cục đường sắt Việt Nam tiến hành nâng cấp các lối đi tự mở có lưu lượng tham gia giao thông cao và tiềm ẩn nguy cơ xảy ra tai nạn. Bên cạnh đó, nâng cấp các đường ngang hợp pháp để có những biện pháp đảm bảo ATGT”.
Tuy nhiên, để thực hiện được mục tiêu theo kế hoạch hiện còn đang gặp vô vàn khó khăn do kinh phí đang hạn hẹp. Trước mắt, tỉnh Nghệ An đã ban hành các văn bản chỉ đạo chính quyền các xã, phường, thị trấn thực hiện kiểm soát chặt chẽ các lối đi dân sinh đã được rào chắn, đảm bảo không cho người dân phá dỡ các lối đi này. Đồng thời phối hợp với chính quyền các địa phương thường xuyên tuyên truyền cho người dân các quy định pháp luật về trật tự ATGT đường sắt. Công an tỉnh phối hợp với Công an huyện tiếp tục phối hợp với các lực lượng, Ban ATGT huyện, các xã, thị trấn có tuyến đường sắt chạy qua tiếp tục tổ chức kiểm tra dọc tuyến nhằm phát hiện, giải quyết kịp thời các sai phạm.